Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Het Sint-Janshospitaal in Brugge is één van de oudst bewaarde hospitaalgebouwen van Europa. De oude hospitaalzalen, de kapel, het zuster- en broederklooster, de historische apotheek ademen gewoonweg geschiedenis en de (kunst)voorwerpen die er worden bewaard en getoond, zijn specifiek gemaakt voor deze context. Ze getuigen van acht eeuwen zorg voor lichaam en ziel op deze plek.  Het schilderij 'Zicht in de ziekenzalen' (1778) van Jan Beerblock biedt een unieke kijk in het vroegere hospitaalleven.

Het schilderij van Jan Beerblock toont ons heel precies hoe de ziekenzaal van het Sint-Janshospitaal er in de 18de eeuw uitzag en wat er allemaal doende was. Sinds de middeleeuwen is de indeling van het hospitaal niet wezenlijk veranderd. Alle zieken bevonden zich in één grote ruimte, ingedeeld in rijen met beddenbakken. De beddenrijen waren niet ingedeeld volgens medische specialisatie, maar op basis van geslacht. Er was een "mannenreke", een "vrouwenreke" en een "doothouc". Bij de medische zorg, die de patiënten van het Sint-Janshospitaal kregen, moeten we ons niet veel bij voorstellen. Die bestond in de eerste plaats uit voedsel, een warm bed en een luisterend oor.

Het schilderij van Beerblock toont een willekeurige dag in 1778 in de ziekenzaal. Het gonst er van bedrijvigheid. De vele zusters, in zwart habijt, zijn druk in de weer. Ze scheppen eten op, leggen zieken in hun bed of staan stervenden bij in hun laatste uren. Bezoekers, meiden en knechten lopen af en aan. Katten en honden waren toen nog toegelaten. Zielzorg was daarbij minstens zo belangrijk als ziekenzorg. Religieuze zusters deelden er letterlijk en figuurlijk de lakens uit. Zij bepaalden of er een dokter of chirurgijn werd bijgehaald. Beerblocks schilderij geeft dit alles treffend weer.

We beseffen het soms niet met de vele crisisverhalen die ons overspoelen, maar België heeft vandaag een van de beste zorgstelsels ter wereld. Ziekenhuizen vervullen daarin een centrale rol, als gespecialiseerde medische behandelcentra met laboratoria, operatiezalen, kabinetten voor raadplegingen, afdelingen voor spoedgevallen en intensieve zorgen... Amper twee eeuwen geleden was van dit alles nog geen sprake. Tot halfweg de 19de eeuw was een hospitaal vooral een opvangtehuis voor arme zieken, bejaarden en andere behoeftigen. Wie geld had, werd thuis verzorgd. Gastvrijheid en de mens stonden centraal, niet de ziekte of de genezing. Het schilderij van Beerblock laat ons nadenken over de enorme sprongen die de medische wetenschap de laatste tweehonderd jaar heeft genomen.