De mammoet van Dendermonde
De mammoet van Dendermonde
Welk thema of onderwerp moet het publiek straks zeker in het virtueel museum zien?
Hoewel de huidige klimaatsverandering voornamelijk 'man-made' is, is onze omgeving altijd al onderhevig geweest aan veranderingen. Als we onze blik richten naar de verre geschiedenis van onze streken zag het landschap er heel anders uit. Zeker tijdens de ijstijden veranderde er veel, de vlaamse vallei en het scheldebekken laten tot op de dag van vandaag sporen van hun verleden zien. De pleistocene fauna, met mammoeten en wolharige neushoorns, bevolkten toen een toendra-achtig landschap. Grote veranderingen in klimaat en landschap brengen steeds een grote impact teweeg op mens en andere fauna en flora.
Welk bijzonder verhaal is gelinkt aan dit onderwerp?
In de jaren '60 werden bij het graven van een nieuwe getijdesluis voor het verleggen van de monding van de Dender en enkele zandwinningsputten voor de aanleg van de E17 grote hoeveelheden botmateriaal van pleistocene fauna gevonden in de Sint-Onolfspolder. De grote concentratie was eigenlijk een soort 'puinkegel', omdat het snel stromende water op die plek plots een vertraging ondervond (landschappelijke grens van de vallei) werden de grote en zware elementen afgezet. Gezien het museum in Brussel de tijd en de mankracht ontbrak om de resten op te graven nam toenmalig conservator van het museum Emiel Verstrepen het initiatief om via de occasionele bak bier de arbeiders te motiveren om botmateriaal opzij te leggen en regelmatig naar Brussel te versturen. Ook de jonge Hugo, toen maar een tiener maar gepassioneerd door fossielen, bracht zijn vrije woensdagnamiddagen en weekenddagen door in de werfputten om botten te verzamelen. Op zijn fiets en te voet bracht hij beenderen en slagtanden naar zijn garage. Uiteindelijk toonde Brussel toch interesse waarna Hugo's collectie in beslag werd genomen, tot zijn grote spijt. Het toeval wilt echter dat Hugo na zijn afstuderen zijn passie kon volgen en aan de slag ging in het museum van Brussel, alwaar hij in de kelder zijn eigen collectie tegenkwam. Vervolgens kon dankzij bemiddeling van Emiel en Hugo een mammoet opgesteld worden in het Vleeshuismuseum van Dendermonde. In 1975 keerde een deeltje van zijn collectie terug naar huis. De enige echte mammoet die permanent in vlaanderen te bezichtigen is! (In lier is een 3D print van hun mammoet te zien en in Hoboken is tijdelijk hun skelet tentoongesteld)
Waarom mag dit erfgoedverhaal niet ontbreken voor ons publiek in het virtueel museum?
Het is een uitzonderlijk object dat tot de verbeelding spreekt, dat bovendien opgesteld staat in een historisch waardevol kader. Via dit object kunnen hedendaagse maatschappelijk belangrijke thema's als klimaatverandering, landschap en biodiversiteit aangehaald worden.
Is het erfgoedverhaal verbonden met de plannen van jouw organisatie in 2024 en 2025? Zo ja, waarmee dan?
Neen, het skelet is permanent te bezichtigen. Er is nu al een educatief atelier voor scholen over de prehistorie en vorig jaar opende er een belevingsmeubel voor kinderen. In 2025 is de mammoet 50 jaar 'terug thuis' en willen we hem extra in the picture zetten.
Met welke historische periode(s) is dit erfgoedverhaal verbonden?
De prehistorie
Met welke plaats(en), voorwerpen of erfgoedelementen is dit erfgoedverhaal verbonden?
Dendermonde, vleeshuismuseum, koninklijk belgisch instituut voor natuurwetenschappen, vlaamse vallei, schelde, dender
Kun je enkele weblinks meegeven naar achtergrondmateriaal?
https://www.eoswetenschap.eu/geschiedenis/de-mammoet-van-dendermonde; https://paleontologie.be/994-2/; https://www.toerismedendermonde.be/product/679/vleeshuismuseum