Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Sterkedranken waaronder jenevers en likeuren vinden hun oorsprong in medicinale toepassingen die vaak "per druppel" werden toegediend en gearomatiseerd met allerhande extracten en -distillaten van kruiden, niet alleen om de alcoholische smaak te verzachten maar ook en vooral omwille van de geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven aan die kruiden. Elixir, de meest bekende en meest gedronken likeur in Vlaanderen, kent een gelijkaardige oorsprong en toepassing maar het bijzondere aan deze likeur is dat zij ook een opvallende plaats inneemt in de ontwikkeling van de dierengeneeskunde.

Elixirs waren niet enkel populair als genees- en genotmiddel bij mensen. Ook bij dieren werden ze regelmatig gebruikt als medicatie. Vooral voor de uiterst pijnlijke kolieken of darmkrampen bij paarden. Zo werd in 1905 in een Gentse apotheek het “Elixir Hippophile” verkocht. Bij runderen werden elixirs toegediend als remedie tegen meteorisme of trommelzucht. Dit is een acute ophoping van gassen in de pensmaag als gevolg van het overmatig eten van sterk gistend voedsel, vooral jong groen zoals klaver. De aandoening had vaak verstikking als gevolg. Deze toepassing van elixirs bleef echter grotendeels buiten de reguliere geneeskunde. De drankjes werden vooral gebruikt door paardenkenners, paardenboeren, voerlui en stedelijke koetsiers. Vanaf de 17de eeuw tot in de jaren 30 van de 20ste eeuw werden elixirs en, in bredere zin, alcohol in de diergeneeskunde aanbevolen voor allerhande aandoeningen met maag- en darmproblemen voorop.

Het lijkt op het eerste zicht een fait-divers maar het verhaal van elixir als paardenmiddel illustreert het het belang van de medicinale oorsprong van jenever en andere sterkedranken zoals oranjebitter, goudwater, absint en dus ook elixir. In het geval van elixir ging men zelfs nog een stap verder en gebruikte men het ook in de dierengeneeskunde.