Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Vanaf de late 12de eeuw worden insignes als volks en goedkoop massaproduct op grote schaal verspreid, in de hele westerse wereld. Deze loodtinnen speldjes bootsen de kostbare broches na die van edelmetalen worden gemaakt. Ze worden verkocht bij openbare vertoningen en religieuze spektakels, en tijdens processies, volkstonelen, wagenspelen en spektakelstukken waar rijk en arm samen het publiek uitmaken. Mensen brengen ze ook mee van bedevaartsoorden, als souvenir. Er bestaan honderden soorten insignes. Het gamma gaat van heilig tot zeer profaan of werelds, van puur devotioneel tot extreem seksueel, van gelovig tot bijgelovig. Veel voorstellingen zijn voor ons en ook voor onderzoekers moeilijk te vatten. Insignes worden overal in Europa teruggevonden, maar vooral in N-W-Europa. Er zouden tussen 1300-1500 10 à 20 miljoen insignes in Europa zijn gemaakt. Maar een fractie hiervan is overgeleverd tot vandaag (versmolten of verloren gegaan).

In de middeleeuwen waren insignes razendpopulair. De goedkope spelden werden massaal geproduceerd en gedragen. De meeste tonen serieuze zaken: de maagd Maria, een heilige, ridder of beroepscategorie. Sommige zijn wat vreemder: rare monsters of vreemde wezens. En anderen tonen dan weer helemaal vreemde zaken: fallusdieren op pootjes, vrouwen die fallussen opgraven met een spade, vulva's met vleugels. Deze kleinoden tonen een heel ander beeld van de middeleeuwers dan we voor ogen hebben. Naar de betekenis van deze seksuele insignes is het gissen. Geen enkele geschreven bron bespreekt ze en ze staan op geen enkele afbeelding uit die periode. Misschien gaat om geluksbrengers of vruchtbaarheidssymbolen? Of zijn het gewoon ludieke objecten die de jeugd droeg om uit te dagen en als persiflage van de serieuze pelgrimsinsignes? In elk geval vind je meer expliciete beelden terug uit de middeleeuwen als je ernaar begint te zoeken: een fallusboom in de marge van een manuscript of op een Italiaanse stadsfontein, kapitelen waarop vrouwen hun geslachtsdelen tonen, of beeldjes van mannen die hun achterste tonen: je vindt het allemaal!

De insignes, en vooral de seksuele insignes, tonen een ander beeld van de middeleeuwse periode dan de meeste mensen hebben. Nochtans zijn de seksuele insignes niet echt zeldzaam en vrij goed gekend onder onderzoekers. Hoog tijd dat het brede publiek ze ook leert kennen.