Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Rond 10 v. Chr. , ongeveer een halve eeuw na de Romeinse verovering van onze streken, stichtte het Romeins bestuur de stad Atuatuca Tungorum, het huidige Tongeren. Die naam verwijst naar de Tungri, die het voormalige gebied van de Eburonen bewoonden nadat de Romeinse generaal Julius Caesar deze laatste had uitgemoord. Van 16 tot 13 v. Chr. verbleef keizer Augustus persoonlijk in Gallië. Vermoedelijk besliste hij toen in samenspraak met het provinciebestuur van Gallia Belgica, waartoe het huidige Vlaanderen toen behoorde, de provincie op te delen in districten. Die districten kregen elk een nieuwe hoofdplaats. Tongeren werd de hoofdplaats van het district van de Tungri, dat zich uitstrekte over de oostelijke helft van het huidige België en enkele aangrenzende regio's in onze buurlanden. De stadsstichting had een enorme impact op de hele regio, die tot dan alleen kleinschalige landelijke bewoning had gekend. Bovendien maakte de nieuwe hoofdplaats deel uit van een netwerk dat het hele Romeinse rijk omvatte. Tongeren lag aan een strategische weg die de provinciehoofstad Keulen aan de Rijngrens verbond met Boulogne-sur-Mer aan de Noordzee.

Rond 10 v. Chr. detacheerde het Romeinse provinciebestuur van Gallia Belgica een legereenheid, waarschijnlijk een legioen dat normaal de Rijngrens bewaakte, naar de locatie van het huidige Tongeren. De soldaten kregen de opdracht daar het grondplan voor de nieuwe stad Atuatuca Tungrorum aan te leggen. Ze nivelleerden vakkundig het terrein en legden een dambordvormig stratenpatroon aan om de site bouwklaar te maken. Tijdens de werken, die toch minstens een jaar geduurd zullen hebben, verbleven de soldaten ter plaatse in een tijdelijk legerkamp met tenten of eenvoudige barakken. De schaal van de nieuwe stad en het planmatig karakter waren ongekend voor de plaatselijke bevolking en symboliseerden de Romeinse macht. Tongeren werd de hoofdplaats van het district van de Tungri, met typisch Romeinse openbare gebouwen. De lokale Romeinsgezinde aristocratie bestuurde er het district. Door de aansluiting op het uitgestrekte Romeinse wegennet kreeg de lokale bevolking al snel toegang tot handelswaren uit de rest van het Romeinse rijk maar ook tot de bijbehorende Romeinse waarden en levensstijl. Tongeren werd zo een centrum van Romeinse cultuur, die zich ook over het hinterland verspreidde. De oudste huizen in Tongeren waren nog inheemse woonstalhoeven met rieten of strooien daken, maar in de loop van de 1ste eeuw werden nieuwe huizen steeds Romeinser door de introductie van nieuwe bouwtechnieken (o.a. dakpannen, steenbouw, beton, etc.) en van Romeinse bouwelementen (bv. kelders, portieken en galerijen, vloerverwarming, etc.). Tegen het einde van de 1ste eeuw was Tongeren uitgegroeid tot een typische Romeinse provinciestad waarvan de rijkste inwoners grote luxueuze stadswoningen betrokken, voorzien van mozaïeken, wandschilderingen, verwarmde vertrekken en private badvertrekken.

Tongeren was de enige Romeinse stad in het huidige Vlaanderen. De hoofdstad van het naburige district van de Nerviërs was bijvoorbeeld Bavay in het huidige Noord-Frankrijk. Tot aan de stichting van Tongeren kende het huidige Vlaanderen eigenlijk uitsluitend een verspreide landelijke bewoning. Buiten Tongeren bleef dit ook zo tot ver in de middeleeuwen. Tongeren was het centrum van waaruit de antieke Romeinse cultuur, een van de fundamenten van de moderne Westerse cultuur, zich over onze gewesten verspreidde.