Skip to main content
home-page
home-page
Ontdek het thema

Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Carnaval in Aalst en de Denderstreek

Welk thema of onderwerp moet het publiek straks zeker in het virtueel museum zien?

De Denderstreek is een echte carnavalsregio. Aalst Carnaval is wereldberoemd, maar ook bijvoorbeeld Ninove, Denderleeuw en Lede hebben eigen carnavalstradities. Carnaval in de Denderstreek is een waar volksfeest met een typisch spottend, anarchistisch en (politiek) satirisch karakter waar het brede publiek aan deelneemt.

Welk bijzonder verhaal is gelinkt aan dit onderwerp?

Een van de bekendste onderdelen van Aalst Carnaval is de stoet met tientallen praalwagens. Jaarlijks lokt deze optocht meer dan 80.000 toeschouwers. Een 80-tal ‘officiële groepen’ stappen mee in de zondags- en maandagsstoet, waarin tal van actuele thema’s satirisch benaderd worden. De voorbereidingen beginnen meestal maanden op voorhand en elke groep doet zijn best om het publiek te verbazen met tot in de puntjes afgewerkte praalwagens en kostuums. Daarnaast lopen meer dan 200 ‘losse groepen’ in de stoet. Dit zijn kleinere groepen van carnavalisten die geen grote praalwagens bouwen, maar wel makkelijk op de actualiteit kunnen inspelen op een ludieke manier. Zij vormen het zogenaamde ‘peper en zout’ van de stoet. Voorop in de stoet lopen de Aalsterse Gilles. Deze ontstonden eind jaren 1920 naar het voorbeeld van de Gilles van Binche maar werden al gauw een vast onderdeel van Aalst Carnaval. De Gilles lopen met hun typische kostuum voorop in de zondagsstoet, waarbij ze sinaasappelen naar het publiek gooien. Het geluid van klompen, bellen en trommels kondigt drie dagen Carnaval aan. Op maandag bedwingen de Gilles de wintergeesten met hun traditionele bezemdans op de Grote Markt. In de stoet dansen ook de stadsreuzen mee: Iwein en Lauretta, Keizer Kamiel, Ons Paula, Floreken en Florisken. Ook het Ros Balatum, als parodie op het Ros Beiaard van Dendermonde, keert jaarlijks terug in de stoet. Op dinsdag is het de beurt aan de Voil Jeanetten, duizenden als vrouw verklede mannen trekken dan door de straten van Aalst. De échte Oilsjterse Voil Jeanet valt makkelijk te herkennen aan haar bontjas, een kinderkoets, een vogelkooi met haring, een (kapotte) paraplu en al dan niet een lampenkap als hoofddeksel. Het belangrijkste element van de Voil Jeanet is echter zijn mentaliteit om de spot te drijven met alles en iedereen, in de eerste plaats met zichzelf. De Voil Jeanet is een voorbeeld van een typisch omkeringsritueel tijdens Carnaval, waarbij man vrouw wordt om de gangbare maatschappelijke orde te verstoren. De typische satire en spot vinden we ook terug in de Carnavalsliedjes die in het Aalsterse dialect gezongen worden. Ook de prinsenverkiezing, de ajuinworp en het verbranden van de vastenavondpop behoren tot de jaarlijkse rituelen. Aalst Carnaval is een volksfeest met een grootschalige beleving doorheen alle bevolkingslagen dat teruggaat tot 1432. Ook in de rest van de Denderstreek leeft deze carnavalsbeleving nog heel sterk. Bijvoorbeeld ook in Ninove, Lede, Denderleeuw, Dendermonde, Wieze zien we gelijkaardige carnavalsvieringen op iets kleinere, maar daarom niet minder intense schaal.

Waarom mag dit erfgoedverhaal niet ontbreken voor ons publiek in het virtueel museum?

Carnaval, dat is een kleurrijk feest met een rijke geschiedenis en traditie. Het is een uniek stukje levend immaterieel erfgoed, een belangrijk omkeringsritueel, een bijzonder volksfeest, dat we het publiek niet willen onthouden. Jaar in jaar uit geven carnavalisten het beste van zichzelf en wordt de traditie doorgegeven. Dit is echter niet zonder uitdagingen. Zelf koppen uit piepschuim snijden, kostuums maken voor een hele groep, ludieke teksten schrijven in het dialect en dit alles met kennis van de rijke carnavalsgeschiedenis… het is niet evident. Ook het vakmanschap, de kennis en kunde die hieraan verbondene is, is belangrijk om te tonen.

Is het erfgoedverhaal verbonden met de plannen van jouw organisatie in 2024? Zo ja, waarmee dan?

Carnaval gaat uiteraard elk jaar door. Erfgoedcel Denderland zet samen met stad Aalst in op de 'Academie voor Carnavalskunsten', waarmee we dit immaterieel erfgoed willen borgen.

Met welke plaats(en), voorwerpen of erfgoedelementen is dit erfgoedverhaal verbonden?

Aalst, Ninove, Denderleeuw, Lede, Denderstreek, immaterieel erfgoed, volksfeest, spot en satire

Kun je enkele weblinks meegeven naar achtergrondmateriaal?

https://erfgoedceldenderland.be/projecten/carnaval - https://immaterieelerfgoed.be/nl/erfgoederen/aalst-carnaval - https://www.aalstcarnaval.be/categorie/academie/

Laad eventueel een afbeelding op om je onderwerp nog te verduidelijken

Deze afbeelding is in hoge kwaliteit beschikbaar

Ja

We beschikken over de rechten van dit beeld/kregen toestemming van de rechthebbende(n) voor het gebruik van deze afbeelding.

Ja