Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Gregoriaans wordt in de katholieke kerk wereldwijd nog (heel af en toe) gezongen. In West-Europa is het de oudste nog gekende muziekvorm, goed gedocumenteerd, maar nu met uitsterven bedreigd. In Vlaanderen komt het gregoriaans binnen samen met de grote bekeerders: van Amandus en Bavo in Gent tot eeuwen later Norbertus in Antwerpen. Door Karel de Grote en Paus Gregorius worden instructies de wereld ingestuurd om het gregoriaans te uniformiseren - niet alleen uit muzikale of religieuze overwegingen, politiek speelde uiteraard altijd mee. In de Vlaamse en Brabantse kloosters en abdijen werden prachtig verluchte werken gekopieerd, waardoor we vandaag nog een behoorlijk goed idee hebben wat en hoe 1000 (!) jaar in Vlaanderen werd gezongen. En alle uniformiteit te spijt, de Gentenaren hadden toch hun eigen gregoriaans: er zijn officiegezangen bewaard, waar het leven van Bavo wordt verteld en de rol die de Fiere Stede daarin speelde.

Eén van de beelden die bijbleven uit Tom Waes' Het Verhaal van Vlaanderen, is de kartonnen doos met - misschien, wellicht, wie weet - het stoffelijk overschot van Judith Van Vlaanderen. Naar aanleiding van die uitzending wil o.a. professor Steven Vanderputten van de Gentse universiteit die zaak opnieuw onderzoeken. De historici hopen om in de loop van 2024 de resultaten van dat onderzoek bekend te kunnen maken. De zangers van Schola Gregoriana Cantabo dachten: als Judith daar begraven lag, vond ook haar uitvaart daar plaats. We weten ongeveer hoe mensen van stand in die tijd een laatste afscheid kregen. Dat ging gepaard met véél - voornamelijk gregoriaans - gezang.

Gedurende eeuwen begeleidden gregoriaanse gezangen de Vlamingen bij de belangrijkste momenten in het leven: doop en dood. Maar ook doorheen de seizoenen die sterk gelinkt waren aan het kerkelijke jaar (of omgekeerd) en de bijhorende gezangen. Het is als het ware de soundscape van de vroege middeleeuwen. Een soundscape die we heel gedetailleerd kunnen reconstrueren.