Skip to main content
home-page
home-page
Ontdek het thema

Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Gegraveerde rolsteen uit een ver verleden

Welk thema of onderwerp moet het publiek straks zeker in het virtueel museum zien?

De rolsteen is een kwartsitische zandsteen die door een prehistorische jager-verzamelaar op het einde van de laatste ijstijd werd opgeraapt op een plek waar grind van het Kempisch Plateau dagzoomde. Hij maakte er tien groeven in, twee groepjes van vijf, en vulde ze op met een rode kleurstof. Hij verloor de steen of hij liet de steen bewust achter op de plaats die we nu kennen als de Maatheide in Lommel. Op die plaats kampeerden in die periode herhaaldelijk jager-verzamelaars op een hoge en droge zandrug aan de oever van een meertje. Het waren kolonisten, want het waren de eerste moderne mensen (homo sapiens) die in de Kempen rondzwierven.

Welk bijzonder verhaal is gelinkt aan dit onderwerp?

De steen werd gevonden door een Lommelse vrijetijdsarcheoloog, Theo Caris, net voor de Tweede Wereldoorlog. In 1904 was op de Maatheide een zinkfabriek gebouwd en de vervuilende uitstoot van die zinkfabriek zorgde voor het ontstaan van een uitgestrekte stuifzandvlakte: de Sahara. Vondsten van enkele vrijetijdsarcheologen, zoals Engels en Stroobant, wekten de aandacht van de Luikse professor Hamal-Nandrin, die in 1934 startte met een onderzoek in Lommel. Theo Caris was opzichter van de zinkfabriek en zijn taak was het om de professor op het fabrieksterrein te vergezellen en hem te helpen bij zijn onderzoek. Caris kreeg de smaak te pakken en verzamelde een prachtige prehistorische collectie. Velen volgden in het voetspoor van Caris, gingen in de Lommelse Sahara op zoek naar 'steentjes' en waren geboeid door het 'steentijdvak'...

Waarom mag dit erfgoedverhaal niet ontbreken voor ons publiek in het virtueel museum?

Ongeveer dertienduizend jaar nadat hij werd gemaakt kwam de gegraveerde rolsteen op de Vlaamse Topstukkenlijst terecht. De steen is namelijk niet zomaar een werktuig zoals een pijlpunt of een mes, maar het oudste voorwerp in Vlaanderen dat toont hoe een prehistorische mens op een beeldende wijze abstractie maakte van een werkelijkheid die er voor hem toe deed. Is het kunst? Is het grafische communicatie? Denk er maar eens over na...

Met welke historische periode(s) is dit erfgoedverhaal verbonden?

Met het finaalpaleolithicum op het einde van de laatste ijstijd. Tijdens de warmere klimaatperiode Alleröd (tussen 11.700 en 10.800 v. Chr.) kampeerden jager-verzamelaars van de Federmessergroepen op vaak dezelfde locaties in Vlaanderen: hoge en droge grond in de nabijheid van open water.

Met welke plaats(en), voorwerpen of erfgoedelementen is dit erfgoedverhaal verbonden?

Lommel telt drie uitgestrekte kampeerplaatsen van de Federmessergroepen. Gedurende de Allerödperiode kwamen ze er herhaaldelijk kamperen omdat ze er netjes tussen twee 'werelden' zaten, het Kempische Plateau aan de ene kant en de Kempische vlakte aan de andere, zodat ze maximaal de grondstoffen en de voedselbronnen uit beide werelden konden benutten.

Kun je enkele weblinks meegeven naar achtergrondmateriaal?

https://osf.io/37k69

Laad eventueel een afbeelding op om je onderwerp nog te verduidelijken

Deze afbeelding is in hoge kwaliteit beschikbaar

Ja

We beschikken over de rechten van dit beeld/kregen toestemming van de rechthebbende(n) voor het gebruik van deze afbeelding.

Ja