Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Over vissen met boten op een rivier zijn weinig verhalen bekend of neergeschreven. Helemaal bijzonder wordt het wanneer die boten niet voortgedreven werden met een zeil, roeispaan of motor maar varen op het getij. Veertig jaar geleden werd deze traditie gerecupereerd als toeristische trekpleister in de stad Lier.

Paling vissen met een palingschuit is een gebruik dat enkel voorkomt in Lier, eind 19de – begin 20ste eeuw. Het scheepstype is aangepast aan het varen op de Beneden-Nete. De boot laat zich meedrijven met het getij en heeft daarom een platte bodem en geen roer. Het meet 5,5 à 6,5 meter lang en 1,5 à 2 meter breed, ligt amper 20 à 40 cm in het water en weegt ongeveer twee ton. Slechts één replica is bewaard gebleven. Het ligt ten anker in het centrum van Lier. Historisch bronnenonderzoek en de bouw van een schaalmodel door de School voor Scheepsmodelbouw in Baasrode zorgden in 2021 voor een nieuw geheel van informatie en inzichten. Paling is vooral ‘s avonds en ‘s nachts actief. Vissers lieten hun boot op zaterdagavond te water in Lier. Het afnemend water brengt hen naar Duffel, het opkomend water terug naar Lier. Het hele traject vissen ze. Met twee bemannen ze een schuit. De ene stuurt met de riemen, de andere zorgt voor het net. Met roeiriemen brengen ze de boot naar het midden van de rivier. Daar gooien ze het sleepanker uit waardoor de boot vaart mindert. Ze laten het kruisnet zakken naar de bodem van de rivier. Na enkele minuten draait de visser aan de lier om het net op te halen. Door de sterke stroming gaat het net schuin staan en blijft de vis er in. Eens boven water, wordt het net leeggeschept en gaat de paling in een bak. Rond 1900 tellen we zo’n 35 platbodems. Vangsten van 16 à 17 kg paling komen meermaals voor. Naast eigen gebruik verkopen de Lierse palingvissers hun vangst rechtstreeks aan lokale herbergen of afspanningen. Vele eetgelegenheden staan bekend om hun paling in ‘t groen. In 1932 verenigen de palingvissers zich om als groep beter hun belangen te kunnen verdedigen. Ze noemden hun vereniging “De Moedige Bootvissers”. Jaarlijks organiseerden ze viswedstrijden op de Binnen-Nete. Sinds de jaren 1960 vermindert de interesse in het palingvissen. Het visbestand daalt door de vervuiling van het Netewater, boten geraken in verval en verdwijnen één voor één. In 1973 wordt voor de laatste keer paling gevangen met een platbodem. Het definitieve einde komt een jaar later wanneer het palingdraaien bij wet verboden wordt. Vanaf 1981 leggen De Moedige Bootvissers zich toe op het toerisme. De Binnen-Nete is niet onderhevig aan getijden en vormt de ideale plek voor rondvaarten. Hun bootjes hebben dezelfde vorm als de palingschuiten en zijn uitgerust met een elektrische buitenboordmotor. De huidige toeristenbootjes krijgen geen nummer, maar een naam die verbonden is met de geschiedenis van Lier of een typische Lierse figuur. Tijdens een tocht vertellen de Koninklijke Moedige Bootvissers graag over hun geschiedenis en die van de stad.

Het verhaal geeft meer inzicht in het gebruik van onze omgeving en het ontstaan van gewoontes en tradities hierrond. Vandaag zijn we minder verbonden met de natuur, en lezen we die anders dan de generaties voor ons. Relicten zijn nog zichtbaar, maar begrijpen doen we ze amper. De bootjes maken deel uit van het stadsbeeld van Lier. Het verhaal brengt het leven met de rivier terug tot leven.