Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Begijnen zijn vrouwen die sinds de 13de eeuw een gemeenschap vormen waarin ze zelfbewust samenleven. In hun zoektocht naar een veilige geaccepteerde woonvorm en een manier om hun vrouwelijke spiritualiteit te beleven ontstaan de begijnhoven. Ze bloeien vooral in de Lage Landen. Vandaag vormen deze plekken nog steeds eilandjes in het stedelijke weefsel die getuigen van de fascinerende traditie van de begijnen.

Antonia Engelen is een gegoede vrouw uit Vroenhout (NL) die in 1717 haar intrek neemt in het Lierse begijnhof. Haar zus Cornelia treedt toe in het begijnhof van Turnhout. Antonia’s Nederlandse afkomst is niet zo bijzonder in het Lierse begijnhof. In het zuiden van de Verenigde Provinciën komen vele katholieken in de 17de eeuw onder calvinistisch gezag. Ze wijken daarom uit naar de Zuidelijke Nederlanden. Antonia Engelen bezat heel wat vastgoed. In 1734 verkocht ze percelen land voor 820 gulden, ten voordele van zichzelf en haar zus. Antonia woonde op verschillende plekken in het Lierse begijnhof, steeds kocht en ruilde ze van huis (mits opleg). Ze sterft op 10 april 1762. Rond 1700 leeft er een recordaantal begijnen in het Lierse begijnhof, zo’n 300. Niet iedereen is van goede komaf, welgesteld en eigenaar van een huis. In het begijnhof wonen vrouwen uit alle rangen en standen. Een begijnhof is een onderneming op zich met een hoofdbestuur bestaande uit de parochiepriester en twee hofmeesteressen, en met een kerk en een infirmerie als dochterondernemingen die instaan voor hun eigen onderhoud en bestuur. Het samenlevingsverband van de begijnen verloopt sterk georganiseerd en gedisciplineerd. De regels staan vermeld in de statuten van het hof. Begijnen leven volgens de deugden van eenvoud, matigheid, vroomheid, liefdadigheid en arbeidzaamheid. Elke dag wonen ze een mis bij. Persoonlijk gebed neemt een belangrijke plaats in hun spirituele leven in. Hun huis is sober en eenvoudig ingericht met persoonlijke bezittingen waar ze eigenaar van blijven. Heel wat aandacht in de samenlevingsregels gaat naar de onderlinge relaties tussen de begijnen. Nieuwsgierigheid en roddelen over de gebreken of ziektes van anderen is niet toegelaten. Begijnen moesten vriendelijk zijn tegen elkaar. Loyaliteit staat boven alles. Voor klagen bij familieleden of vrienden over de priester of hofmeesteressen kon je weggestuurd worden.

Het verhaal van Antonia Engelen en met haar alle andere begijnen doet ons nadenken over gewenste en gezochte samenlevingsvormen en de plek van de vrouw in de maatschappij. Het verbindt verleden met heden en toekomst.