Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Immaterieel Erfgoed in Vlaanderen: de traditie van religieuze ommegangen/bedevaarten in Vlaanderen.

De Fiertelommegang is de belangrijkste getuigenis van de middeleeuwse cultus van Sint-Hermes, die te Ronse aanroepen wordt tegen geestesziekten. Op Drievuldigheidszondag trekken de Ronsenaars al bijna 1000 jaar met de relieken van Sint-Hermes rond de grenzen van de stad in een beschermende rondgang. Het reliekschrijn wordt op de schouders getorst door vier dragers, voorafgegaan door een bellenman die de cadans aangeeft en de komst van het schrijn aankondigt. Dit brengt de stadsgemeenschap één keer per jaar samen tijdens een inclusief evenement waar zowel gelovigen als niet-gelovigen, geboren Ronsenaars en nieuwkomers, jong en oud, voetgangers en ruiters aan deelnemen. De Fiertel verbindt Ronse met buurgemeenten in Oost-Vlaanderen en Henegouwen en doorkruist het adembenemende landschap van de Vlaamse Ardennen en de Région des Collines. Langsheen dit parcours voltrekken zich op vaste plaatsen handelingen en rituelen waarvan de oorsprong soms nog moeilijk is te achterhalen. De terugkomst van het schrijn in het stadscentrum wordt voorafgegaan door een optocht met praalwagens die thema’s uit het leven van Sint-Hermes en de geschiedenis van de stad uitbeelden. De inwoners verwelkomen massaal het reliekschrijn en de pelgrims. De kermis op de Grote Markt die samenvalt met de Fiertel, sluit deze dag uitgelaten af.

Het verhaal van de Fiertel startte waarschijnlijk al in de tweede helft van de 11de eeuw toen de streek rond Ronse geteisterd werd door uitbraken van ergotisme. De bijna duizendjarige traditie is vandaag nog steeds springlevend doordat zij zich doorheen de tijd flexibel wist aan te passen aan wijzigende politieke, militaire en maatschappelijke omstandigheden. Ronse is vandaag een Vlaamse stad met een sociaal en cultureel divers samengestelde bevolking. Zij grenst aan de Waalse provincie Henegouwen en kreeg in 1963 het statuut van faciliteitengemeente met taalfaciliteiten voor Franstaligen. Niet minder dan 88 nationaliteiten leven er samen. De diversiteit van de Ronsische bevolking uit zich in meerstemmigheid. Dit leidt tot diverse interpretaties en beleving van de Fiertel die in al zijn facetten dermate gevarieerd is dat iedere gemeenschap of ideologische groep er ergens een raakvlak in terugvindt. Daardoor worden dialoog en wederzijds begrip spontaan gestimuleerd. Recent onderzoek dat via lezingen en publicaties verspreid wordt, benadrukt deze rijke verscheidenheid en tracht ze te belichten. De Fiertel slaagt erin om een stedelijke identiteit te creëren waarbij zowel de deelnemer als de toeschouwer, ongeacht politieke overtuiging, afkomst, religie of taal de gelegenheid krijgt om met elkaar in contact te treden. Dat is ook de voedingsbodem die ervoor zorgt dat jongeren en inwijkelingen aansluiten en worden opgenomen in de gemeenschap. In het verleden is al gebleken dat het soms de inwijkelingen zijn die een vernieuwende stimulans geven aan de Fiertel. Diezelfde verbondenheid en zorg voor elkaar en voor de families is ook iets wat binnen elk van de organiserende instanties sterk leeft. De flexibiliteit maakt dat de ommegang tot op vandaag een gegeven is dat zich continu aanpast aan de evolutie in de maatschappij. De Fiertel verbindt inwoners langsheen het parcours, in Vlaanderen en in Wallonië. Dat is zeker het geval in Russeignies dat sinds de 19de eeuw als middagrustplaats dient. Russeignies barst die ene dag per jaar uit zijn voegen. Ook de ceremoniële overhandiging van een peperkoek door de burgemeester van Ronse aan de prins van Bethune Hesdigneul, nazaat van de heren van Wattripont en Ronse, illustreert het verbindende contact tussen twee taalgemeenschappen die hier elkaar letterlijk ontmoeten en die teruggaat op een lang verleden.