Schittert jouw verhaal straks in het virtueel museum?

Fietsend musiceren, een in hoofdzaak Vlaamse traditie. Ik beschik over uniek beeldmateriaal. Een link met bewegend beeld behoort ook tot de mogelijkheden.

In deze aanvraag laad ik een prachtige actiefoto op van de wedstrijden voor velofanfares die er op het Wapenplein te Oostende op 21 juni 1931 werden gehouden. We zien Velofanfare Hoboken uit Hoboken in grote getale tijdens hun deelname. De befaamde fotograaf Maurice Antony maakte dit beeld op glasplaat. Ik ging de bijzondere toestemming om deze foto te gebruiken in mijn boek, vragen aan de 95-jarige dochter Elise Antony en verkreeg ze. Misschien moet ik bijkomende toestemming vragen om ze te gebruiken in het virtueel museum, eerst zou ik daarvoor te rade gaan bij Heemkundige Kring De Plate die mij hierbij (Elise Antony) bij stond.

Gedurende meer dan twee en een half jaar zocht ik in muffe dozen van heemkundige kringen en stadsarchieven en viel van de ene in de andere verbazing. Ik vond steeds meer eigenaardigheden, foto's, documenten, verhalen en namen van nog meer velofanfares die er bij ons hebben bestaan. 

Eind 19de eeuw, gelijklopend met de uitvinding van de fiets werden er overal in Vlaanderen veloclubs (wielertoeristenclubs avant la lettre) opgericht. Aanvankelijk enkel voor de gegoede burgerij, enkel de notaris, meneer doctoor en de burgemeester konden zich een wielpeerd veroorloven. De populariteit van de fiets was niet te stoppen. Op zondag reed men in groep van dorp tot dorp. De fiets verscheen meer en meer in het straatbeeld en er gebeurden ongelukken. 's Lands Bestuur vaardigde in 1894 wetten uit die het gebruik van het stalen ros moest reglementeren. Zo moesten fietsers ringelen, toeteren, trompen aan de hoek van de straat. De veloclubs vonden er niets beter op dan een klaroenblazer voorop te laten rijden, dat werden er snel meerdere en zo'n zestig veloclubs hadden hun eigen velofanfare die op kop reed. Uniek in de wereld, sport- en muziekbeoefening binnen één en dezelfde vereniging. Meer dan 100 jaar geleden ijverden en betoogden zij reeds voor de aanleg van fietspaden! Bieren en brouwers (waren machtige rijke mensen) vormen één van de rode draden. Het hoogtepunt van dit curiosum situeerde zich tijdens het einde van de 19de eeuw tot 1918. Na de bevrijding hielden heel wat van deze wielrijderskorpsen op te bestaan. De bezetter had tijdens de oorlog de fietsen opgeëist, sommige dirigenten hadden een andere visie en vormden de fietsfanfare om tot een traditionele harmonie of men slaagde er niet meer in zich te verenigen. Recent verscheen mijn boek Fietsen & Trompen (uitgegeven bij Bibliodroom en ondersteunt in het kader van ergfgoedwerking door VLAMO en Kusterfgoed) dat deze vergeten traditie behandelt. Uniek beeldmateriaal en documenten illustreren. Hier en daar nam ik stukjes oud Nederlands over, leest sappig soms hilarisch en katapulteert os terug in de tijd. Fietsende Fanfare KVC De Zwaluw Eernegem (gesticht in 1891) is de enige overgebleven velofanfare in Vlaanderen. Getuige van een bijzonder fenomeen zet zij de traditie in de regio en ver daar buiten verder. En dat doen ze nog steeds opdezelfde aloude manier. Op kop rijdt de vaandrig met in zijn kielzog de trommelaars op tandems gevolgd door de cymbaal- en grote tromspeler. Daarachter rijden de klaroenblazers (er wordt gespeeld op de ruiterijtrompet) en het peloton wordt afgesloten met de basklaroenen. Van oudsher waren deze fietsende muziekkorpsen bemand door (vaak besnorde) heren, meisjes, dames zijn welkom. Wie zegt dat mannen geen twee dingen tegelijk kunnen moet wellicht zijn stelling herzien. Sturen, trappen, evenwicht bewaren worden gecombineerd met het spelen van een instrument. Laat je inspireren en zet de traditie voort!

Wereldwijd heb ik in voorbereiding van mijn boek gezocht naar bicycle bands. Ik kwam tot de vaststelling dat het episch centrum van deze opmerkelijke traditie in Vlaanderen ligt. Tientallen veloclubs beschikten over een eigen fietsend trompetterkorps. Deze verenigingen speelden een belangrijke rol in het sociale leven. 
Dit verhaal (van een vergeten geschiedenis) gaat over de Vlaming die samen komt rond een goed glas bier, droomt, brainstormt, plannen maakt, zich verenigt en organiseert. Een talent die de Vlaming tot op vandaag beheerst.